„Choroba lokomocyjna” – inaczej kinetoza – nie jest tak naprawdę chorobą lecz naturalną reakcją ludzkiego organizmu na rozbieżności, które rejestruje mózg między tym co odczuwa (ruch) a widzi okiem (nieruchome wnętrze pojazdu).
Potocznie uważa się, że częściej występuje ona u dzieci niż dorosłych, ale nie do końca jest to prawdą: dziecko nie zawsze na tyle orientuje się w doznaniach płynących ze swojego ciała, aby móc dać znać otoczeniu, że zaraz zwymiotuje, podczas gdy starszy osobnik po prostu przerwie podróż odpowiednio wcześniej.
Objawy
Sprzeczne informacje, które otrzymuje mózg od ucha wewnętrznego (z błędnika) wyczuwającego ruch i od oczu, które widzą najczęściej tylko przednie siedzenie, zagłówki czyli rejestrują obraz nieruchomy powodują wystąpienie mdłości. Zanim dziecko zacznie wymiotować, najczęściej widać po nim niepokój, bladość twarzy, pocenie się, apatyczność bądź drażliwość, czasem płacz i marudzenie. Nie ma sensu pytać 2-5-latka „niedobrze ci?” bo tak małe dziecko nie umie nazwać doznań płynących z ciała, skąd ma wiedzieć, że to co czuje to właśnie są mdłości?
Oczywiście ostatecznym objawem choroby będą wymioty, ale zadaniem rodzica jest nie dopuścić do ich wystąpienia. Jest to bardzo nieprzyjemne wydarzenie dla dziecka, a pamięć o nim może spotęgować objawy w następnej podróży. Jeśli więc w rodzinie występują przypadki choroby lokomocyjnej bądźmy przygotowani zawczasu, gdyż skłonności te bywają dziedziczne. Pamiętajmy też, że zaburzenie to występuje także w czasie lotu samolotem czy płynięcia statkiem.
Jak przygotować dziecko do podróży i zapobiegać objawom choroby lokomocyjnej?
Dziecko nie powinno być głodne i spragnione przy wsiadaniu do samochodu, ani też mieć pełnego żołądka i być po wypiciu słodkich, gazowanych napojów. Najlepiej skończyć spożywanie posiłku na godzinę przed podróżą i nie dawać dziecku już nic słodkiego, słonego ani gazowanego. Na czas podróży najlepsza będzie do picia niegazowana woda mineralna albo lekka domowa herbatka (niektórzy polecają lekki rumianek). Do spożywania w drodze dobre będą banany (trzeba tylko zadbać o odpowiednie ich przewożenie, bo szybko ulegają zepsuciu), herbatniki, krakersy, ewentualnie lekkie kanapki. Jeśli mamy możliwość zamontowania fotelika dziecka pośrodku tylnego siedzenia przodem do kierunku jazdy, to jest to najlepsze miejsce, gdyż wtedy malec może patrzeć na drogę i obserwować horyzont, co zmniejszy liczbę sprzecznych bodźców docierających do mózgu. Taką samą rolę spełni zamontowanie fotelika na przednim siedzeniu, oczywiście także przodem do kierunku jazdy. Zadbajmy o właściwą temperaturę wewnątrz samochodu – zbawienna będzie klimatyzacja, a jeśli jej nie mamy to uchylone okna. Duchota i gorące powietrze zwykle nasilają problemy.
W przypadku płynięcia statkiem unikajmy rufy oraz miejsc na dziobie, dobrym miejscem będzie pokład, z którego widać horyzont. Podczas lotu samolotem kupujmy miejsca nad skrzydłami i rozłóżmy siedzenie maksymalnie płasko. Nie zachęcajmy dziecka do chodzenia po pokładzie, gdyż może to wywołać mdłości.
W czasie podróży dziecko nie powinno czytać, grać w karty czy układać puzzli – trzeba unikać takich czynności, które powodują konieczność częstej zmiany wzroku z bliskiego patrzenia na odległe. Dobre będzie natomiast zajęcie dziecka słuchaniem muzyki, bajek, zabawy polegające na wyszukiwaniu wzorkiem określonych kolorów w mijanym krajobrazie itp.
Konieczne będą także przerwy w czasie podróży, najlepiej co 45-60 minut. Jeśli to możliwe zatrzymajmy się na 10-15 minut w lesie, na polnej drodze, pozwólmy dziecku trochę pobiegać, porozciągać się lub poleżeć na kocu jeśli źle się poczuło.
Wspomaganie lekami
Kiedyś na rynku obecny był tylko jeden lek na chorobę lokomocyjną – Aviomarin. Obecnie jednak można dostać kilka różnych substancji przeciwdziałających mdłościom. Aviomarin produkowany jest na bazie dramaminy i jako skutek uboczny jego działania występuje senność. Oprócz tego mamy do wyboru leki produkowane na bazie imbiru, który od dawna jest znany jako roślina przeciwwymiotna. Tak więc możemy zakupić Avioplant Junior, Lokomotiv lub Herbi Kin (ten ostatni dla dzieci od 6 lat). Preparaty są dostępne w postaci kapsułek do połykania, ssania lub syropów. Przeczytajmy ulotkę, aby wiedzieć po jakim czasie od podania lek zaczyna działać i kiedy należy podać kolejną dawkę.
Skuteczne w walce z nieprzyjemnymi dolegliwościami są także opaski akupunkturowe przeciw chorobie lokomocyjnej. Co ważne, opaska uciskowa działa nie tylko na chorobę lokomocyjną, ale również na poranne mdłości. Ich działanie opiera się na akupresurze. Ucisk określonych miejsc na nadgarstku umożliwia zahamowanie mdłości, dzięki czemu nie pojawiają się wymioty. Warto wskazać, że metoda ta stanowi jedną z dziedzin medycyny niekonwencjonalnej, wywodzącej się z kręgów medycyny naturalnej. Opaski akupresurowe należy nałożyć na nadgarstki przed rozpoczęciem podróży bądź w jej trakcie. Co ważne, stosowanie opasek uciskowych na wymioty nie wiąże się z wystąpieniem skutków ubocznych, a także senności, ospałości czy suchości w ustach. Należy wskazać, że badania kliniczne wykazały, że opaska na chorobę lokomocyjną stanowi bezpieczny środek zapobiegający porannym nudnościom, mdłościom migrenowym czy pooperacyjnym, a także dolegliwościom związanym z chorobą komunikacyjną.
Opaski uciskowe na chorobę lokomocyjną, ze względu na fakt, iż są bezpieczne i nie powodują skutków ubocznych, mogą być stosowane zarówno przez dorosłych, jak i dzieci od 3 roku życia i można je stosować wielokrotnie. Dodatkową zaletą jest szybkie działanie – dają efekty już po 2-5 minutach od założenia.
Gdy jednak wydarzy się wypadek
Jeśli wszystkie nasze wysiłki zawiodą i malec zwymiotuje bądź tak się źle czuje, że wpada w panikę w samochodzie, niestety trzeba się zatrzymać. Starajmy się przy tym unikać nerwów, wzdychania i krzywienia się na dziecko – nasz stres i dezaprobata będzie potęgowała jego napięcie i nie pozwoli na ustąpienie objawów. Wymiotujące dziecko trzeba przebrać, umyć, uspokoić i gdy ustąpią objawy dać kilka łyków wody niegazowanej do wypicia lub wypłukania buzi. W przypadku wymiotów wskazane jest przerwanie podróży na ok. 30 minut i podanie dziecku dawki leku przeciwwymiotnego.
Autorem artykułu jest KOGIS Portal Turystyki Dziecięcej www.kogis.pl – organizator kolonii, zimowisk i wycieczek szkolnych dla dzieci, internetowa baza miejsc dobrego rodzinnego wypoczynku.