O konsekwencji w wychowaniu

 O konsekwencji w wychowaniuNa czym polega konsekwencja w wychowywaniu dziecka? To - po pierwsze - podawanie jasnych praw i obowiązków oraz zasad dotyczących zachowania dziecka, przy szacunku do jego zdania, opinii i uczuć.

Jeżeli rodzice podają dziecku jasne i zrozumiałe reguły, a jednocześnie otaczają je szacunkiem i dają mu poczucie wsparcia oraz zrozumienia, mamy szansę mówić o przejrzystym systemie komunikacji oraz wychowaniu w oparciu o jasne zasady.

Porządkowanie świata

Ale oprócz zasad jest jeszcze własnie konsekwencja. Jeżeli dziecko złamie zasadę, musi wiedzieć, że będzie musiało odpowiadać za skutki, „łamania prawa”. Dlatego warto wraz z zasadami ustalić też, co stanie się, jeśli dziecko złamie ustanowione przez nas, rodziców, zakazy. Dlaczego to jest takie istotne? Świat z natury rządzi się regulacjami prawnymi - za czyn niezgodny z ustaleniami prawnymi ponosi się karę. Nawet prawa natury pokazują nam istnienie pewnego porządku rzeczy, którego złamanie grozi poważnym chaosem. Każde społeczeństwo ustala swoje regulacje prawne, zwyczajowe, których łamanie naraża na ostracyzm społeczny lub prowadzi do anarchii. Dlatego prawo ma służyć ochronie przed takim stanem rzeczy. Podobnie jest w świecie małego człowieka. Zasady, czyli określenie: co wolno, a czego nie, porządkują świat naszego dziecka. Dają mu też dowód rodzicielskiej troski. Jeśli cię kocham, staram się ciebie chronić przed złem i niebezpieczeństwem. Zasady uczą dziecko, że każde przekroczenie prawa w dorosłości niesie ze sobą konsekwencje. To ogromnie ważna lekcja.

Bardzo często w praktyce zawodowej spotykam się z młodymi ludźmi, którzy nigdy nie doświadczyli negatywnych skutków własnych zachowań. Zawsze chronieni przed konsekwencjami swoich błędów, jako młodzi ludzie, a nawet osoby dorosłe, czasem bardzo boleśnie odkrywają, że wagary mogą się skończyć sprawą w sądzie, picie alkoholu – sprawą o demoralizację, a obrażanie kogoś na ulicy może być uznane za naruszenie dóbr osobistych.

Terapia wstrząsowa

Może dużo wygodniej, łatwiej i z mniejszym wysiłkiem byłoby nam, wychowawcom i rodzicom, udawać, że nie widzimy, gdy dziecko czy młody człowiek robi coś, czego mu nie wolno. Nie musimy być wtedy tak uważni, nie musimy zawsze pamiętać o zwróceniu uwagi na ten fakt i wreszcie - co najważniejsze - nie narażamy się na mały lub duży konflikt z naszym dzieckiem. Bo często tak jest, kiedy konsekwentnie powtarzamy: Nie! Dziecko próbuje manipulować dorosłym, obrażając się, wymuszając coś płaczem, krzykiem, stwierdzeniem: „Nie lubię cię”, „On by mi pozwolił” – i zwraca się w stronę tego, kto mniej wymaga. Jest to jednak zwrot pozorny, bo tak naprawdę dziecko ma głębokie przekonanie, że jasny świat i przejrzyste zasady egzekwowane konsekwentnie, dają poczucie, że rodzicom i wychowawcom - kolokwialnie mówiąc - „zależy”, a to jest bardzo istotny aspekt relacji

Dorosły-Dziecko

Dlatego to tak istotne, by mimo wszystko wytrwać i zawsze nieustannie, bez względu na nasze samopoczucie, zmęczenie, wyczerpanie - trzymać się tych samych zasad i nie rezygnować.A co z nastolatkiem? Mimo, że coraz częściej ulegamy złudzeniu, że nastolatki są już dorosłe, konsekwencja w wychowaniu młodzieży jest jeszcze ważniejsza, przy tym równie, a może jeszcze bardziej trudna do wyegzekwowania. Dlatego warto konsekwentnie wychowywać od najmłodszych lat.

DEKALOG KONSEKWENTNEGO RODZICA:

1. Pamiętaj: zasady porządkują mój świat, czuję się wtedy pewnie i bezpiecznie!
2. Pamiętaj, że chętnie sprawdzam zakres granic, które mi stawiasz, bądź konsekwentny!
3. Pamiętaj, jeśli wyznaczasz granice, dajesz mi dowód, że troszczysz się o mnie i mnie kochasz
4. To, czy mnie upominasz, czy nie, nie może zależeć od twojego nastroju czy samopoczucia – robiąc tak wprowadzasz chaos w mój świat!
5. Jeśli zrobię coś, z czym się nie zgadzasz, zawsze wyciągaj konsekwencje!
6. Jeśli coś postanowisz, nie zmieniaj zdania, wtedy czuję się niepewnie!
7. Nigdy nie podważaj decyzji drugiego z rodziców, bo wtedy nie wiem, kogo mam słuchać i tracę szacunek do was obojga!
8. Jeśli to możliwe, staraj się mi wyjaśnić, dlaczego tak trzeba postępować!
9. Nawet jeśli mnie karzesz, pamiętaj, że chcę, abyś mnie przytulił i powiedział, że mnie kochasz!
10. Nawet jeśli złoszczę się na ciebie, pamiętaj, że ja też cię kocham!

Katarzyna Lampa - psycholog

Autorka jest współpracownikiem stowarzyszenia SALTROM Salezjańskiego Ruchu Troski o Młodzież, w którym działa bezpłatny punkt poradnictwa i konsultacji psychologiczno - pedagogicznej. Można w nim uzyskać wsparcie, pomoc oraz informacje gdzie szukać kontaktu ze specjalistami z różnych dziedzin.

Zapraszamy na stronę stowarzyszenia www.saltrom.krakow.pl.